W roku 2015 Gerhard Meisenberg opublikował międzynarodowy przegląd badań z zakresu psychologicznego modelu Wielkiej Piątki. W oparciu o swoje wyniki wysunął hipotezę, że cechy osobowości poszczególnych ludzi w bardzo małym stopniu przekładają się na wskaźniki cech całego narodu – głównie za sprawą bardzo sprzecznych ze sobą wyników w skali sumienności.
Wysoki wynik w skali sumienności u jednostki związany jest między innymi z wysokimi zarobkami oraz niską skłonnością do popełniania przestępstw. Jest to cecha jak najbardziej pożądana społecznie – w końcu każdy lubi odnosić sukcesy. Masz niską sumienność? Sprawdź czy i jak można zmienić swoją osobowość – w tym także sumienność.
Warto w tym miejscu zauważyć, że sprawa ma się jednak inaczej kiedy przeprowadzimy test osobowości nie w skali jednostki, ale całego kraju – wtedy wysoka sumienność będzie wiązać się z brakiem dobrobytu, podwyższoną przestępczością oraz mniejszą wolnością polityczną obywateli.
Skąd bierze się ów paradoks sumienności? Co do tego naukowcy wciąż nie są niestety zgodni. Najwiarygodniejszym wyjaśnieniem wydaje się jednak ukazanie sumienności jako cechy adaptacyjnej.
Różne wartości w różnych sytuacjach
Na czym dokładnie miałby polegać ów adaptacyjny (inaczej przystosowawczy) charakter sumienności? Sprawa jest stosunkowo prosta – sumienność jest bardziej przydatna ludziom żyjącym w trudnych warunkach.
Badanie z World Values Survey pokazuje, że wartości społeczne wyznawane w danym kraju są ściśle związane z jego poziomem rozwoju gospodarczego. Wartości te dzielą się na dwa wymiary:
- Wartości przetrwania vs. wartości wyrażania siebie
- Wartości tradycyjne vs. wartości świecko-racjonalne
Wartości przetrwania podkreślają rolę bezpieczeństwa jednostki (zarówno finansowe jak i fizyczne). Kraje wysoko rozwinięte nie wyznają tych wartości – ludzie je zamieszkujący czują się na ogół bezpieczni. Dlatego stawiają na wyrażanie siebie i koncentrują się raczej na kwestiach liberalno-demokratycznych, takich jak prawa mniejszości czy ochrona środowiska.
Tradycyjne wartości podkreślają rolę takich wartości jak religia, rodzina czy posłuszeństwo, podczas gdy wartości świecko-racjonalne hołdują rozwojowi, nauce czy możliwości wyboru.
Dane państwo może mieć dowolną konfigurację wyznawanych wartości. Jednakże patrząc na to z perspektywy historii możemy zauważyć pewien trend. W miarę rozwoju gospodarczego państwo naturalnie “odchodzi” od wartości przetrwania i tradycji na rzecz wartości świecko-racjonalnych i wyrażania siebie.
Wspominaliśmy już wcześniej o tym, że u jednostki sumienność pozwala przewidywać szeroko rozumiany sukces. Warto nadmienić, że sumienność na poziomie indywidualnym często wiąże się również z docenianiem bezpieczeństwa, przywiązaniem do tradycji oraz poszanowaniem religii.
Osoby osiągające wysokie wyniki w skali sumienności są zdyscyplinowane, ukierunkowane na cel, w życiu zaś wolą kierować się społecznie poprawnymi normami i zasadami. Wygląda zatem na to, że wysoka sumienność rzeczywiście może wspomóc funkcjonowanie w biednych, niebezpiecznych, autorytarnych państwach.
Inna cecha osobowości Wielkiej Piątki, otwartość na doświadczenie, będzie adaptacyjna w przypadku życia w zmodernizowanym, świeckim społeczeństwie. Wysokie wyniki w skali ów cechy wiążą się z liberalnymi wartościami politycznymi oraz mniejszą religijnością.
Przydatna bez względu na okoliczności
Ludzie różnią się od siebie w bardzo istotny sposób. Za te, czasami ogromne, różnice odpowiada w przeważającej części osobowość. A na nią natomiast w bardzo dużym stopniu wpływają nasze doświadczenia.Dlatego właśnie warto warto pracować nad samopoznaniem. Najlepszym pierwszym krokiem ku temu przedsięwzięciu będzie rozwiązanie trafnego testu osobowości.
Choć na poziomie społecznym sumienność może być bardziej adaptacyjna w trudnych warunkach i mniej adaptacyjna w tych korzystniejszych, nie powinniśmy zapominać, że jest też generalne korzystna dla pojedynczych jednostek. Pamiętajmy, że wiele z tych korzyści możemy wykorzystać w naszym życiu zawodowym! Sumienność pomoże nam nie tylko w zorganizowaniu sobie grafiku dnia – badania pokazują, że jest ona w stanie w znaczącym stopniu wpłynąć na efektywność naszej pracy.
Samopoznanie może też częściowo zburzyć pewnie stereotypy którymi nieświadomie się posługujemy. Uzyskując wysoki poziom sumienności może okazać się, że w niektórych kwestiach nie różnimy się od mieszkańców trzeciego świata tak bardzo jak nam się pierwotnie wydawało.
Brak komentarzy